Determinanty zdrowego starzenia się osób starszych w krajach europejskich – podejście przestrzenno-czasowe

Autor

  • Jadwiga Suchecka University of Lodz, Faculty of Economics and Socjology, Department of Spatial Econometrics
  • Bogusława Urbaniak University of Lodz, Faculty of Economics and Socjology, Department of Labour and Social Policy

DOI:

https://doi.org/10.1515/cer-2016-0043

Słowa kluczowe:

aktywne starzenie się, starzenie się w dobrym zdrowiu, opieka zdrowotna

Abstrakt

Komisja Europejska (EC) dokonała identyfikacji aktywnego i zdrowego starzenia się (AHA) jako jednego z głównych społecznych wyzwań charakterystycznych dla krajów europejskich. Problem ten nabiera na znaczeniu w sytuacji obserwowanego już od dłuższego czasu postępującego starzenia się społeczeństw europejskich, co zmusza władze do podjęcia inicjatyw na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się. Jedną z nich jest Europejskie Innowacyjne Partnerstwo na rzecz Aktywnego i Zdrowego Starzenia się (The European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing), które m.in. umożliwia obywatelom Unii Europejskiej prowadzenie zdrowego, aktywnego i niezależnego życia, w trakcie starzenia się.
Wiadomym, pozytywnym efektem działań na rzecz AHA będzie wydłużenie życia obywateli UE o dwa lata w dobrym zdrowiu do 2020 r. Jest to ważna kwestia, gdyż w 2013 r. kobiety, które osiągnęły średnio w UE28 65 lat miały przed sobą 21.3 lat dalszych lat życia, z czego tylko 8.6 lat tj. 40.4% przypadało na życie w zdrowiu, w przypadku mężczyzn relacja ta wynosiła 8.5 lat w zdrowiu do przewidywanych 17.9 lat dalszego życia (47.5%).
Na długość życia w zdrowiu osób w starszym wieku ma wpływ wiele różnych czynników, kulturowych, społecznych, ekonomicznych oraz dostępność do usług zdrowotnych i ich jakość. Ten ostatni aspekt jest związany zarówno z rozwojem gospodarczym danego kraju, ale także systemem organizacyjnym ochrony zdrowia. Nie bez znaczenia jest również czynnik, coraz częściej podkreślanym w różnych dokumentach np. Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), czy Komisji Europejskiej, a dotyczący inwestycji w zdrowie publiczne i indywidualne.
Zdając sobie sprawę z wieloczynnikowego oddziaływania na długość życia w zdrowiu w starszym wieku czynników obiektywnych i subiektywnych, Autorzy postanowili ograniczyć wielowymiarową analizę porównawczą dotyczącą krajów UE oraz Norwegii, Szwajcarii, Islandii do wybranych czynników. W grupie czynników obiektywnych wyróżniono: odsetek ludności (mężczyzn i kobiet) w wieku 65 lat i więcej, rozwój gospodarczy kraju mierzony poziomem PKB per capita, długość życia w zdrowiu w wartościach bezwzględnych dla mężczyzn i kobiet w wieku 65 lat, wydatki na opiekę zdrowotną w PPS USD na jednego mieszkańca w wieku 65+. Do czynników subiektywnych zaliczono: ocenę stanu zdrowia przez osoby w wieku 65+ oraz poziom niezaspokojonych potrzeb dla usług zdrowotnych.
Celem artykułu jest zbadanie związku między długością dalszego życia w zdrowiu kobiet i mężczyzn w wieku 65 lat a wybranymi czynnikami w krajach europejskich w okresie 2005–2012. W tym celu wykorzystano następujące metody: 1/przestrzenne zróżnicowanie rozkładów cech –tempo zmian w wybranym okresie: 2005 i 2012, 2/oceny zależności pomiędzy czynnikami określono na podstawie korelogramów oraz wartościach współczynników korelacji rang Spearmana, 3/analiza skupień: wykorzystując metodę Ward’a wykazano podobieństwo przestrzenne (między krajami). Źródłem danych statystycznych był bank danych Eurostat.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Contrada R.J., Cather C. and O’Leary A. (1999), Personality and health: Dispositions and processes in disease susceptibility and adaptation to illness, [in:] Lawrence A. Pervin & Oliver P. John (Eds.), Handbook of Personality Theory and Research, Guilford Press, New York, NY.
Google Scholar

Courtin E., Jemiai N., Mossialos E. (2014), Mapping support policies for informal carers across the European Union, Health Policy, October vol.118 issue (1).
Google Scholar

European Commission, DG Employment, Social Affairs and Inclusion, The Social Protection Committee (2015), Progress Report on the review of the Joint Assessment Framework in the area of health, SPC/2015.2.2/4.1, Brussels.
Google Scholar

Eurostat (2012), Active ageing and solidarity between generations. A statistical portrait of the European Union 2012, Luxembourg.
Google Scholar

Eurostat (2015), People in the EU: who are we and how do we live? Luxembourg.
Google Scholar

Government of Newfoundland and Labrador, Department of Health and Community Services (2006), Healthy ageing for all in the 21st century – discussion paper, Canada.
Google Scholar

Hampson S.E. and Friedman H.S. (2008), Personality and health: A lifespan perspective, [in:] Oliver P. John, Richard W. Robins, Lawrence A. Pervin (eds), Handbook of Personality, Guilford Press, New York, NY.
Google Scholar

Mortensen E.L., Flensborg-Madsen T., Molbo D., Christensen U., Osler M., Avlund K. and Lund R. (2014), Personality in late midlife: Associations with demographic factors and cognitive ability, Journal of Ageing and Health, SAGE, Vol. 26(1).
Google Scholar

Moulaert T., Biggs S. (2013), International and European policy on work and retirement: reinventing critical perspectives on active ageing and mature subjectivity, Human Relations, 2013 66(1) (online) http://hum.sagepub.com/content/66/1/23 (access 9.01.2013).
Google Scholar

Stamati F. and Baeten R. (2015), Varieties in healthcare reform: understanding EU leverage, [in:] David Natali and Bart Vanhercke (eds), Social policy in the European Union: state of play 2015. Sixteenth annual report, European Trade Union Institute (ETUI), European Social Observatory (OSE), Brussels.
Google Scholar

Tengland PA (2011), The Concept of work ability, Journal of Occupational Rehabilitation, June No 21(2): 275-85. (online) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21052807
Google Scholar

Thomson S., Figueras J., Evetovits T., (et.al.) (2014), Economic crisis, health systems and health in Europe: impact and implications for policy, Policy Summary 12, World Health Organisation Regional Office for Europe Geneva, European Observatory on Health Systems and Policies, Copenhagen.
Google Scholar

UNECE, Active Ageing Index, (online) http://www1.unece.org/stat/platform/display/AAI/Active+Ageing+Index+Home (access 21.10.2015).
Google Scholar

UNECE/European Commission (2015), Active ageing index 2014:Analytical report, Report prepared by Asghar Zaidi of Centre for Research on Ageing, University of Southampton and David Stanton, under contract with United Nations Economic Commission for Europe (Geneva), co-funded by European Commission’s Directorate General for Employment, Social Affairs and Inclusion, Brussels.
Google Scholar

United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2015), World Population Ageing 2015 (ST/ESA/SER.A/390), New York.
Google Scholar

Urbaniak B. (2014), Koncepcja aktywnego starzenia się w polskich realiach, [in:] Lucyna Machol-Zajda and Cecylia Sadowska-Snarska (eds) Rynek pracy i polityka społeczna w XXI wieku. Aktualne problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, Białystok, Warszawa.
Google Scholar

World Health Organisation, Noncommunicable Diseases and Mental Health Cluster, Noncommunicable Disease Prevention and Health Promotion Department Ageing and Life Course (2002), Active ageing: A policy framework. A contribution of the World Health Organisation to the Second United Nations World Assembly on Ageing, Madrid, WHO.
Google Scholar

World Health Organization (2015), World report on ageing and health, Geneva.
Google Scholar

http://50plus.gov.pl/-/starzec-sie-aktywnie-czyli-jak-ksztaltowac-wlasny-rozwoj-w-starszym-wieku-59811
Google Scholar

http://www1.unece.org/stat/platform/display/AAI/IV.+Charts+and+tables
Google Scholar

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=1062&newsId=2430&furtherNews=yes
Google Scholar

United Nations, 2015, World Population Prospects: The 2015 Revision, http://esa.un.org/unpd/wpp/, (access: 7.07.2016.)
Google Scholar

Opublikowane

2017-03-30

Jak cytować

Suchecka, J., & Urbaniak, B. (2017). Determinanty zdrowego starzenia się osób starszych w krajach europejskich – podejście przestrzenno-czasowe. Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, 19(5), 157–178. https://doi.org/10.1515/cer-2016-0043

Numer

Dział

Artykuły